Raad voor de rechtspraak
De Raad voor de rechtspraak bestaat sinds 1 januari 2002 en vormt de schakel tussen de minister van Justitie en de gerechten. De Raad heeft als opdracht te bevorderen dat de gerechten hun rechtsprekende taak goed kunnen vervullen.
Raadsheer
Rechter bij het gerechtshof of de Hoge Raad. Ook een vrouwelijke raadsheer wordt gewoon raadsheer genoemd, want met een raadsvrouw/raadsman wordt een advocaat bedoeld.
Raadsman
Advocaat.
Raadsvrouw
Vrouwelijke advocaat.
RAIO
Rechterlijk ambtenaar in opleiding.
Rechtbank
Rechtsprekend orgaan dat in eerste aanleg oordeelt over zaken zoals echtscheidingen, misdrijven, geldvorderingen, en de meeste bestuursrechtelijke geschillen. Ook wordt met het begrip rechtbank het gebouw aangeduid waarin de rechtbank zetelt.
Rechter-commissaris (RC)
In faillissementen houdt de RC toezicht op het beheer van de failliete boedel.
Rechterlijke macht
Rechters en officieren van justitie. De rechters worden tot de zittende magistratuur gerekend en de officieren van justitie tot de staande magistratuur. De rechter blijft zitten tijdens de zitting, de officier van justitie voert staande het woord.
Reconventie
Tegeneis; door de gedaagde tegelijk met de conclusie van antwoord ingediende vordering.
Referte
Conclusie van een partij of verdachte, inhoudend dat men geen bezwaren tegen een vordering of verzoek kan aanvoeren en het oordeel daarover aan de beslissende rechter over laat.
Rekest
Verzoekschrift.
Relatieve competentie
Geeft aan in welke plaats in Nederland een procedure gestart moet worden.
Repliek
Datgene wat de eiser aanvoert ter weerlegging van hetgeen de gedaagde in de conclusie van antwoord heeft gesteld (civiele zaken).
Requestrant (of rekwestrant)
Verzoeker in een rechtszaak.
Requirant
Degene die een vordering indient.
Requireren
Het ter zitting eisen van een straf of maatregel door de officier van justitie.
Ressort
Rechtsgebied. Nederland is onderverdeeld in 5 ressorten, die vervolgens weer zijn onderverdeeld in arrondissementen (19). Elk ressort heeft een eigen gerechtshof.
Rogatoire commissie
Getuigenverhoor dat in opdracht van de behandelend rechter door een andere instantie (meestal een rechtbank in het buitenland) wordt uitgevoerd.
Rol
Een lijst van de zaken die op de zitting behandeld worden, waarbij aangegeven wordt welke stukken uitgewisseld moeten worden tussen partijen.
Rolzaak
Procedure die (in beginsel) door een dagvaarding wordt aangebracht voor de civiele rechter.
Rolzitting
Zitting in civiele zaken waar procedurele beslissingen worden genomen en de stukken van de partijen worden uitgewisseld.
Royement of royeren
Schrappen, doorhalen; het afbreken van een lopende procedure omdat er een oplossing is bereikt.