A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z

Aanhangig maken

Het starten van een procedure bij de rechter; in een strafproces gebeurt dat door een dagvaarding of een oproep van de officier van justitie, in een civiel proces door een dagvaarding van de eiser aan de andere partij, of een verzoekschrift aan de rechter.

Aanhouden

In een civiele of strafprocedure: het uitstel van de behandeling of de eindbeslissing van de rechter.

Aanleg

De rechterlijke instantie waar de behandeling van een zaak plaatsvindt. De rechtbank is de eerste aanleg, het gerechtshof de tweede aanleg oftewel de hoger-beroepsinstantie.

Aanmaning

Een verzoek van de schuldeiser gericht aan de schuldenaar om binnen een bepaalde termijn alsnog te presteren.

Aanwijzing

1.Voorschrift hoe het Openbaar Ministerie zijn taak moet vervullen. Er is bijvoorbeeld een aanwijzing over de rol van een officier van justitie bij risicowedstrijden in het betaald voetbal.

2. Officieel bevel van de minister van Justitie aan het Openbaar Ministerie om een zaak op een bepaalde manier af te handelen.

Aanzegging

Bekendmaking door middel van het uitreiken van een gerechtelijk schrijven, bijvoorbeeld een dagvaarding of een kennisgeving.

Absolute competentie

Bij het uitbrengen van een dagvaarding of het indienen van een verzoekschrift spelen in het algemeen twee vragen een rol. Ten eerste moet altijd worden vastgesteld welke ‘soort’ rechter bevoegd is om een zaak te behandelen. In de meeste gevallen zal het dan gaan om vast te stellen of men bij de ‘gewone’ civiele rechter of bij de kantonrechter moet zijn. Dit is de vraag van de absolute competentie. Ten tweede moet men vaststellen in welk arrondissement de rechter dient te worden benaderd. Dit is de vraag van de relatieve competentie.

Administratief beroep

Vragen van een voorziening tegen een beschikking bij een instantie binnen het bestuur.

Administratieve afhandeling

Procedure om buiten het strafrecht lichte (verkeers-) overtredingen af te handelen.

Advocaat

Raadsman of raadsvrouw in juridische aangelegenheden. Een advocaat is verplicht lid van de Nederlandse orde van Advocaten.

Advocaat-generaal

Vertegenwoordiger van het Openbaar Ministerie (OM) bij een gerechtshof. Zijn taak komt overeen met die van de officier van justitie bij de rechtbank. 2. Bij de Hoge Raad: adviseur van de Hoge Raad. Deze advocaat-generaal werkt niet voor het Openbaar Ministerie.

Akte

Ondertekend geschrift dat als bewijs kan dienen.

Akte van cessie

Met een akte van cessie draagt de crediteur (de schuldeiser) zijn vordering op de debiteur (schuldenaar) over aan een derde. De debiteur heeft hierdoor dus een betalingsverplichting tegenover die derde en niet meer tegenover de oorspronkelijke crediteur. Deze schriftelijke akte wordt ondertekend door de crediteur en de derde en vervolgens moet de debiteur hierover worden ingelicht.

Alternatieve sanctie

Ambtshalve toevoeging Toewijzing door de rechter van een advocaat die kosteloos rechtsbijstand verleent aan verdachten, vreemdelingen of psychiatrische patiënten die in bewaring zijn gesteld (zie ook: Inbewaringstelling) zonder dat zij daartoe zelf een verzoek hoeven indienen.

Appel

Hoger beroep; de mogelijkheid om, als men het niet eens is met een rechterlijke uitspraak, een nieuwe uitspraak van een hogere rechter te vragen. Als een zaak bij de rechtbank heeft gediend en hoger beroep wordt ingesteld, wordt de zaak behandeld door het gerechtshof. In beroep gaan bij de Hoge Raad heet geen ‘appel’ maar ‘cassatie’.

Appellant

Degene die in hoger beroep gaat.

Arbitrage

Vorm van geschillenbeslechting waarbij niet de rechter, maar een of meer door de partijen zelf aangewezen scheidsrechters (arbiters) een uitspraak doen.

Arrest

Uitspraak van een gerechtshof of de Hoge Raad.

Arrondissement

Rechtsgebied. Nederland is verdeeld in negentien arrondissementen, met elk een rechtbank en een arrondissementsparket.

Arrondissementsparket

Het kantoor van het Openbaar Ministerie in een arrondissement. Op het arrondissementsparket werken de officieren van justitie en ondersteunend personeel onder leiding van een hoofdofficier van justitie. De parketten zijn gevestigd in dezelfde steden als de rechtbanken.