Beelden spreken meer dan woorden. Veel bedrijven maken gebruik van beelden, waaronder foto’s van mensen. Of het nu gaat om een zakenman op een pagina van een uitzendbureau, een foto van gezin op de voorpagina van een Ikea folder, of een tuinierende vrouw in een plantenmagazine.
Wanneer bedrijven foto’s van mensen gebruiken in hun publicaties, krijgen ze te maken met portretrecht. Veel ondernemers begrijpen niet precies hoe het portretrecht in elkaar zit en wat ze wel en niet mogen. Dit artikel gaat hier verder op in.
Wanneer is er sprake van portretrecht?
Wanneer u een foto ziet, waarop mensen zichtbaar en herkenbaar zijn, is er sprake van portretrecht. Onder bepaalde voorwaarden kunnen de geportretteerde personen zich verzetten tegen de publicatie van de foto en daarmee hun portret. Wanneer er op een foto meerdere personen te zien zijn, is op elk van hen het portretrecht van toepassing.
Redactionele en commerciële publicaties
Bij een redactionele publicatie is het portretrecht minimaal, mits de geportretteerde niet in kwaad daglicht wordt gezet. Wanneer de geportretteerde op een stoot aangevende manier wordt afgebeeld, is er sprake van ‘redelijk bezwaar’. Het kan natuurlijk zijn dat het redactionele onderwerp een beladen onderwerp is, waarmee men niet graag geassocieerd wil worden. Denk hierbij aan ongewenste zwangerschappen, dronkenschap, huishoudelijk geweld, etc. Het is daarom van belang dat er goed nagegaan wordt in hoeverre iemand het vervelend kan vinden om met een bepaald onderwerp geassocieerd te worden.
Neem bijvoorbeeld deze stockafbeelding van de Nationale Beeldbank:
Wanneer bovenstaande foto wordt gebruikt voor een artikel over ‘studiekeuzes’, zal er weinig aan de hand zijn. Wordt deze foto gebruikt voor een beladen onderwerp zoals ‘drugsverslaving’, is er een kans dat de persoon in kwestie daar niet mee geassocieerd wil worden. Bij twijfel is het raadzaam om na te gaan, bij de organisatie die de foto’s aanbiedt of anders de fotograaf, in hoeverre het portretrecht is geregeld en/of toestemming van de geportretteerde nodig is.
Bij commerciële publicaties is het portretrecht zeker van belang. Het portretrecht dient altijd geregeld te zijn. Of het nu om een reclamecampagne gaat met een beladen onderwerp of een neutrale uiting staat daar los van. Veel beeldbank sites hebben een keuze optie betreffende portretrecht. Wanneer u een stockfoto ziet zonder de vermelding dat het portretrecht geregeld is, is het raadzaam om contact op te nemen met het bedrijf (of de fotograaf) om een verklaring met toestemming van de geportretteerde te bemachtigen.
Voorkomen is beter dan genezen
Het is beter om voorafgaand aan een publicatie of campagne de zaken omtrent portretrecht goed te regelen, dan achteraf problemen te moeten oplossen. Bij twijfel is het altijd goed om na te gaan of het portretrecht goed is geregeld en of de foto gebruikt mag worden.
Leden van Meesterwerk voor Ondernemers kunnen bij twijfel altijd even contact opnemen met hun advocaat voor advies.
© Meesterwerk voor Ondernemers, 2016
